قرآن کریم و روایات معصومان(ع) ملاکهاى مهمی را براى انتخاب همسر بیان کرده است. این ملاکها هم باید در مورد مردان باشد و هم درباره زنان، چنین نیست که تنها زنان باید این صفات و ویژگىها و ملاکها را دارا باشند و مردان از آن مستثنا شوند. در این نوشتار به چند نمونه مىپردازیم.
امام صادق(ع) فرمودند: «انما المرائة قلاده فانظر ماتتقلد؛ زن به منزله گردنبندى است که به گردن میافکنى، سپس مراقب باش که چه چیزى را به گردن میافکنى.»
1ـ ایمان و دیندارى
تشکیل خانواده در اسلام، مسأله ای حیاتی و برنامه ای عالی است که اگر چه بر مبنای مقررات و قوانین قرآنی، روایی و شرعی جامه عمل می پوشد، اما نخستین مایه های آن به صورت غریزه، محبت، عاطفه و اشتیاق متقابل زوج، به اراده حکیمانه حضرت باری تعالی در نهاد انسان قرار داده شده است. ایجاد آرامش و مودت بر اثر ازدواج، از نشانه های لطف خداوند می باشد. (۱)
علاوه بر این، محکم ترین و برترین برنامه برای جلوگیری از
ازدواج را نمی توان محدود به سن خاصی کرد اما برای این تصمیم بزرگ یک دوره طلایی وجود دارد که زودتر یا دیرتر از آن اقدام کردن، شانس موفقیت را پایین می آورد.
سن مناسب ازدواج برای زن و مرد وقتی تعریف می شود که مرد و زن از نظر عقلى و ذهنى به چنان رشدى رسیده باشند که بتوانند به‌راحتى از والدین خود جدا شوند. در واقع به خودکفایى دوران بزرگسالى رسیده باشند و بتوانند جایگاه اجتماعی و شغلی مناسبی پیدا کرده باشند. منظور از جایگاه شغلی و اجتماعی، ثروت و شغل پر درآمد نیست بلکه بدانند چه کسی هستند، چه کاره هستند و قرار است در زندگی چه کاره باشند. کسی که هنوز نمی داند به چه شغلی علاقه دارد یا نمی تواند بگوید حرفه اش چیست و چه کاره است، به بلوغ شغلی و اجتماعی نرسیده است.
یکی از بناهاى پر اهمیت اجتماع، ازدواج و تشکیل خانواده است در این واحد اولیه اجتماعى سنگ بناى تعلیم و تربیت نهاده می‌شود و انسان در عرصه ازدواج به آرامش و تکامل می‌رسد.
در این مقاله سعى شده است که با نگاهى اجمالى به اهداف و آثار ازدواج از نظر قرآن کریم به تبیین اهمیت این سنت حسنه پرداخته شود. مطلب را با هم از نظر می‌گذرانیم
ازدواج از دیدگاه قرآن
قرآن، کتاب هدایت و سعادت بشری و منبع شایسته‌ای برای درک مفاهیم و مسایل ازدواج است. بر خلاف دیگر کتاب‌های مقدس که رهبانیت و تجرد را مقدس می‌‌شمارند یا آزادی و بی‌بند و باری در اخلاق جنسی را پیشنهاد می‌کنند، قرآن راه میانه را برگزیده است. خداوند متعال می‌فرماید:
وَابْتَغِ فِیمَا آتَاکَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَهَ وَلَا تَنسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَأَحْسِن کَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْکَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ ؛ و به آنچه خدایت داده است، برای آخرت را بجوی و سهم خود را از دنیا فراموش مکن و هم چنان که خدا به تو نیکی کرده است، نیکی کن و در زمین فساد مجوی، زیرا خدا، فسادگران را دوست نمی‌دارد.[1]
بر اساس همان قاعده کلی ـ وابستگی دیدگاه هر دین و ملتی درباره ازدواج به دیدگاه آن درباره‌ی زن ـ هرگاه
یکی از ابعاد روح انسان، لذت جویی و سعادت طلبی است یعنی هر انسانی بالفطره طالب خوشی و راحتی و التذاذ است و التذاذ انسان از راه های مختلفی حاصل می‌شود، این کثرت مجاری لذت، مربوط به جهازات مختلف بدن و قوای مختلف روح است. هرچه از مقام بساطت نفس به طرف مقام کثرت و تفصیل بیاییم دارای قوا و شؤون مختلفی می‌شود از جمله وسایل یا مجاری و راههای التذاذ مربوط به علاقه به همسر و غریزه جنسی است وجود این میلها و کششهای درونی لازمه ساختمان روح انسان است و خود به خود نه ارزش اخلاقی مثبت دارد نه منفی. از نظر اخلاقی، وجود این میلها و کششها نه خوب است و نه بد، بله از نظر فلسفی خیر است ولی آن خیر به اصطلاح دیگری است غیر از آنچه در اخلاق مطرح می شود. پس مدعای ما یکی این است که این میل فطری خود به خود دارای ارزش مثبت و منفی نیست.
دومین مدعا این است که کیفیت، کمیت و نیز جهت اعمال این میل است که متعلق ارزش های اخلاقی قرار می گیرد؛ یعنی چگونه به چه مقدار و با چه نیتی، انسان این میل را ارضا کند؟ آنهاست که موضوع اخلاق قرار میگیرد.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
کسانی که فکر می کنند ازدواج خود به خود یک عمل بد و پلید شیطانی و دارای ارزش منفی است
نقش متقابل زن و مرد از منظر امام خمینی
یکى از نکات محورى در اندیشه دین شناختى حضرت امام در حوزه مسایل زنان توجه به این اصل است که زن و مرد همان گونه که در نظام آفرینش و ساختار تکوینى زندگى آدمى ((نقش تکمیلى متقابل)) دارند و در این خصوص و با توجه به جایگاه و نقشى که هر یک از آن دو دارند, هیچ کدام فرع بر دیگرى نیستند و تفاوت در نقش به مقتضاى حکمت بالغه الهى و ضرورت آن در نظام آفرینش, به معناى اصل بودن یکى و فرعى تلقى شدن دیگرى نیست
پاسخ :
پاسخ از حضرت آیت اللّه العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته):
بسیارى از خانواده ها براى ازدواج پسر و دختر استخاره مى کنند. اگر خواستگارى براى دخترشان آمد یا براى پسرشان به خواستگارى رفتند استخاره مى نمایند. ازاین رو، مناسب است اندکى هم درباره استخاره بحث کنیم.
قبلاً باید این مطلب را یادآور شوم که جاى استخاره بعد از مرحله تحقیق و بعد از مشاوره است. دختر و پسر و خانواده آنها
پاسخ :
پاسخ از حضرت آیت اللّه العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته):
خواستگارى را مرد یا خویشان و دوستان نزدیکش انجام مى دهند، و اگر توسط خویشان انجام بگیرد بهتر است، زیرا احترامى است به آنها و موجب صفا و الفت بین دو خانواده خواهد بود، به علاوه سنگین تر و آبرومندتر مى باشد. خواستگارى جنس مذکر از جنس مؤنث طبق ناموس آفرینش مى باشد و عکس آن مستهجن به شمار مى رود. مرد همیشه خواهان است و زن خواسته. از مرد طلب و عشق مطلوب
پیشوایان معصوم (ع) دستور داده اند که هنگام انتخاب همسر، ابتدا وضو بگیرید و دو رکعت نماز بجای آورید و آنگاه از خداوند مهربان درخواست نمایید که همسری شایسته که از لحاظ اخلاق و پاکدامنی و نگهداری مال و آبروی شوهر و زیبایی و فرزندآوری سرآمد زنان است، نصیب شما گرداند.
مقدمه
یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی قبل از ازدواج، در نظر گرفتن معیارهایی برای انتخاب همسر است. به جرأت می توان گفت
